Uitgelegd: het wat en hoe van de WCAG-richtlijnen

Als digitaal toegankelijk (online) bedrijf moet je voldoen aan de richtlijnen van de internationale Web Content Accessibility Guidelines. Wij leggen je uit hoe WCAG voor digitale toegankelijkheid zorgt en welke stappen jij met je organisatie kunt zetten.

Dit moet je weten over de WCAG-richtlijnen

Digitale toegankelijkheid is een cruciaal aspect van moderne websites en apps! De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) zijn internationale richtlijnen die ontwikkelaars en bedrijven helpen om digitale platformen toegankelijk te maken voor iedereen, inclusief mensen met een beperking.

Toch zijn de richtlijnen niet alleen bedoeld voor ontwikkelaars, maar ook voor designers, contentbeheerders en beleidsmakers die betrokken zijn bij digitale producten en diensten.

Deze richtlijnen, opgesteld door het World Wide Web Consortium (W3C), bevatten technische en functionele eisen waaraan websites en applicaties moeten voldoen om gebruiksvriendelijk te zijn voor een breed publiek.

Waarom is digitale toegankelijkheid belangrijk?

Het internet vormt een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven, van online winkelen tot bankieren en werken.

Voor mensen met een visuele, auditieve, motorische of cognitieve beperking kan een slecht ontworpen website een enorme drempel betekenen!

Door de WCAG-richtlijnen te volgen, zorg je ervoor dat jouw digitale tools bruikbaar zijn voor iedereen. Bovendien draagt een toegankelijke website bij aan een betere gebruikerservaring, een breder bereik en een sterkere reputatie.

In veel landen, waaronder België en Nederland, is digitale toegankelijkheid zelfs wettelijk verplicht voor overheidswebsites en publieke diensten.

Vier belangrijke principes

De WCAG-normen zijn opgebouwd rond vier principes:

Dit betekent dat content duidelijk moet zijn voor verschillende gebruikers, interfaces eenvoudig te bedienen moeten zijn (bijvoorbeeld met een toetsenbord of schermlezer), en websites technisch robuust moeten functioneren op verschillende apparaten en browsers.

Waar ontwikkelaars rekening mee moeten houden:

• Het voorzien van alternatieve teksten (of alt-tekst) bij afbeeldingen voor blinden en slechtzienden.
• Het correct structureren van HTML voor eenvoudige navigatie met screenreaders.
• Voldoende contrast tussen tekst en achtergrond aanbrengen voor leesbaarheid.
• Voorkomen van flitsende elementen die epileptische aanvallen kunnen veroorzaken.

Door de WCAG-richtlijnen te volgen, maak je niet alleen je website inclusiever, maar verbeter je ook de algemene kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid. Uiteindelijk profiteert iedere gebruiker – met of zonder beperking – van een toegankelijkere digitale ervaring.

WCAG basis voor EAA

De European Accessibility Act, ook wel de Europese toegankelijkheidswet genoemd, komt er om digitale media zoals websites, webshops en apps toegankelijker en inclusiever te maken. De EAA is een wettelijke verplichting die organisaties binnen de EU dwingt om te voldoen aan bepaalde toegankelijkheidsnormen.

Het richt zich op het creëren van een inclusieve markt door wettelijke richtlijnen te bieden voor de toegankelijkheid van een breed scala aan producten en diensten. De wetgeving die bij de EAA hoort is gebaseerd op de WCAG-richtlijnen.

Concreet: de EAA legt de juridische verplichtingen vast, terwijl de WCAG als technische routekaart dient om die wettelijke eisen in de praktijk te realiseren.

28 juni 2025 is een ontzettend belangrijke datum die gelinkt is aan de EAA. Lees in ons artikel over de European Accessibility Act waarom je als ondernemer deze dag niet uit het oog mag verliezen.

Is WCAG verplicht?

De verplichting om aan de WCAG-richtlijnen te voldoen verschilt per land. In sommige landen, zoals de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk, zijn er strikte toegankelijkheidswetten die bedrijven en overheidsinstanties verplichten om digitale toegankelijkheid te garanderen.

In de Verenigde Staten valt dit bijvoorbeeld onder de Americans with Disabilities Act (ADA) en Section 508, terwijl in Canada de Accessible Canada Act (ACA) geldt.

Voor bedrijven in de private sector varieert de verplichting afhankelijk van de wetgeving in het desbetreffende land. Grote bedrijven die actief zijn op de internationale markt worden echter steeds vaker geconfronteerd met juridische claims wanneer hun websites niet voldoen aan de toegankelijkheidsnormen.

Richtlijnen binnen de EU en België

Binnen de Europese Unie zijn de WCAG-richtlijnen wettelijk verankerd in de Europese Toegankelijkheidswet (European Accessibility Act) en de EN 301 549-norm. Deze regelgeving verplicht overheidswebsites en bepaalde commerciële sectoren (zoals e-commerce en financiële diensten) om minstens aan WCAG 2.1 niveau AA te voldoen.

In België is digitale toegankelijkheid voor overheidsinstanties en publieke organisaties verplicht volgens de Wet op de Digitale Toegankelijkheid. Dit betekent dat federale, regionale en gemeentelijke overheidswebsites moeten voldoen aan WCAG 2.1 AA.

Voor privébedrijven is het nog geen algemene verplichting, maar door de Europese Toegankelijkheidswet zal dit vanaf juni 2025 veranderen voor sectoren zoals banken, e-commerce en transportbedrijven.

Boetes, sancties én reputatieschade

Het niet naleven van de WCAG-richtlijnen kan verschillende gevolgen hebben, afhankelijk van de sector en het land. In de publieke sector kunnen boetes of sancties worden opgelegd als overheidswebsites niet voldoen aan de wettelijke toegankelijkheidsvereisten.

In de private sector kunnen bedrijven te maken krijgen met rechtszaken en schadeclaims van gebruikers die door ontoegankelijke websites worden benadeeld.

Daarnaast kan een ontoegankelijke website leiden tot reputatieschade en verlies van klanten, omdat steeds meer consumenten en bedrijven waarde hechten aan inclusiviteit en gebruiksvriendelijkheid.

Bedrijven en organisaties die zich inzetten om te voldoen aan de WCAG-richtlijnen verkleinen de kans op juridische risico’s vermijden en tegelijkertijd versterken ze hun marktbereik en reputatie.

Belangrijkste voordelen WCAG

Het belangrijkste voordeel van de WCAG-richtlijnen is dat ze ervoor zorgen dat websites en apps toegankelijk zijn voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Denk aan gebruikers met visuele, auditieve, motorische en cognitieve beperkingen.

Door bijvoorbeeld alternatieve teksten voor afbeeldingen, ondertiteling bij video’s en een duidelijke navigatiestructuur te voorzien, kunnen meer mensen probleemloos digitale content gebruiken. Dit vergroot hun zelfstandigheid en verbetert hun online ervaring.

Voor veel bedrijven en organisaties, vooral in de publieke sector, is naleving van WCAG 2.1 AA of WCAG 2.2 een wettelijke verplichting. In de Europese Unie zijn overheidsinstanties en publieke diensten verplicht om te voldoen aan toegankelijkheidsnormen volgens de Europese Toegankelijkheidswet en de EN 301 549-standaard.

Door deze richtlijnen te volgen, vermijden organisaties juridische risico’s en tonen ze maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Een toegankelijke website is niet alleen beter voor gebruikers met een beperking, maar ook voor zoekmachines zoals Google. Veel toegankelijkheidsaanpassingen, zoals duidelijke koppen, semantisch correcte HTML en snelle laadtijden, dragen bij aan een betere SEO-ranking.

Dit zorgt ervoor dat een website hoger scoort in zoekresultaten en beter gevonden wordt door een breder publiek. Bovendien verbeteren deze aanpassingen de totale gebruikerservaring (UX), wat resulteert in lagere bouncepercentages en hogere conversies.

Door digitale toegankelijkheid te verbeteren, bereik je automatisch een grotere groep gebruikers. Niet alleen mensen met een beperking, maar ook ouderen, mobiele gebruikers en mensen met tijdelijke beperkingen (zoals een gebroken arm of fel zonlicht op hun scherm).

Bedrijven die investeren in WCAG-richtlijnen kunnen dus een grotere potentiële klantenbasis aanspreken en zich onderscheiden van concurrenten die hier nog geen aandacht aan besteden.

De verschillende WCAG-updates

De WCAG-richtlijnen werden voor het eerst gepubliceerd in 1999 door het W3C’s Web Accessibility Initiative (WAI). Het doel was om een universeel toepasbare set richtlijnen te lanceren waarmee webontwikkelaars hun websites toegankelijk konden maken.

Sindsdien zijn er verschillende updates geweest om de richtlijnen te verbeteren en aan te passen aan nieuwe technologieën. Dit zijn de belangrijkste:

Welke verschillende niveaus zijn er?

De WCAG-normen zijn onderverdeeld in drie niveaus: A, AA en AAA. Deze niveaus geven aan hoe streng de toegankelijkheidseisen zijn.

Toegankelijkheidseisen per niveau

De toegankelijkheidseisen verschillen per niveau en richten zich op verschillende aspecten van een website:

• Niveau A: basisvereisten, zoals toetsenbordnavigatie en alternatieve tekst voor afbeeldingen.
• Niveau AA: extra maatregelen, zoals voldoende kleurcontrast en duidelijke focus-indicatoren bij interactie-elementen.
• Niveau AAA: strikte regels, zoals een nog hoger contrastniveau en alternatieve vormen van complexe content, zoals gebarentaalvideo’s voor alle gesproken content.

WCAG 2.1 AA-richtlijnen voor overheidswebsites

Alle websites en mobiele apps van overheidsorganisaties moeten voldoen aan de richtlijnen tot en met niveau AA van de WCAG 2.1 binnen de voorwaarden van de Europese Norm voor digitale toegankelijkheid (EN 301 549V1.1.2).

Belangrijkste aspecten van de WCAG 2.1-richtlijnen:

Overheidsinstanties moeten hun websites en mobiele applicaties actief controleren en verbeteren om toegankelijk te blijven voor alle burgers.

Wat met WCAG 2.2?

WCAG 2.2 is de nieuwste versie van de toegankelijkheidsrichtlijnen en bouwt voort op de WCAG 2.1 AA-richtlijnen. Deze update richt zich vooral op het verbeteren van de toegankelijkheid voor mensen met cognitieve beperkingen, motorische beperkingen en mobiele gebruikers.

De belangrijkste wijzigingen in WCAG 2.2 zijn extra richtlijnen voor:

• Gebruiksvriendelijke focus-indicatoren, zodat mensen die navigeren met een toetsenbord of hulpmiddelen duidelijk zien waar ze zich bevinden op een pagina.
• Toegankelijkheid van interactieve elementen, zoals knoppen die groot genoeg zijn om gemakkelijk aan te klikken op mobiele apparaten.
• Voorkomen van onnodig opnieuw aanmelden, zodat gebruikers met cognitieve beperkingen niet steeds opnieuw complexe wachtwoorden hoeven in te voeren.

Hoewel WCAG 2.2 nog niet in alle wetgevingen is opgenomen, wordt het aanbevolen voor nieuwe websites en applicaties en zal het geleidelijk een belangrijke rol spelen bij overheidswebsites en organisaties die zich willen voorbereiden op strengere toegankelijkheidsnormen.

Hoewel dat nog niet met 100 procent zekerheid te zeggen valt, is de kans groot dat WCAG 2.2 als basis gebruikt zal worden voor de EAA.

Hoe weet je of jouw website of app voldoet aan de toegankelijkheidsnormen?

De WCAG-richtlijnen bevatten een reeks succescriteria die bepalen of een website of applicatie voldoet aan de toegankelijkheidsnormen. Deze succescriteria zijn objectief meetbaar en worden beoordeeld op basis van de drie niveaus: A, AA en AAA.

Door deze succescriteria correct te implementeren, zorg je ervoor dat een website toegankelijk is voor een breed publiek en voldoet aan de wettelijke eisen.

De beoordeling gebeurt doorgaans via automatische toegankelijkheidstests en handmatige evaluaties. Automatische tools, zoals WAVE of Axe, kunnen snel technische fouten opsporen, maar een grondige manuele controle is nodig om te garanderen dat de website ook in de praktijk goed bruikbaar is voor mensen met een beperking.

Verschil tussen verplichte en optionele criteria

Niet alle WCAG-normen zijn verplicht in elke situatie. De richtlijnen op niveau A en AA worden meestal als verplicht beschouwd, vooral voor overheidswebsites en bedrijven die onder de toegankelijkheidswetgeving vallen.

De richtlijnen op niveau AAA zijn aanbevolen, maar niet verplicht, omdat ze vaak moeilijk volledig te implementeren zijn zonder het design of de functionaliteit van een website ingrijpend te wijzigen.

Bijvoorbeeld: de eis dat tekst een contrastverhouding van 7:1 moet hebben in plaats van de standaard 4.5:1 (niveau AA).

WCAG Evaluation Methodology (WCAG-EM)

De WCAG Evaluation Methodology is trouwens de gangbare evaluatiemethode voor webtoegankelijkheid.

WCAG-EM is een gestructureerde methode om te beoordelen of een website voldoet aan de WCAG-richtlijnen. Deze methode, ontwikkeld door het World Wide Web Consortium (W3C), helpt organisaties om systematisch te testen op digitale toegankelijkheid.

WCAG-EM is geen geautomatiseerde test, maar een combinatie van automatische scans, handmatige evaluaties en gebruikerstests. Door deze methode te volgen, kunnen bedrijven een grondig inzicht krijgen in de toegankelijkheid van hun website en gerichte verbeteringen doorvoeren.

Wanneer ben je WCAG-proof?

Een website wordt pas WCAG proof genoemd als deze voldoet aan de vereiste toegankelijkheidsnormen, meestal op niveau AA. Dit betekent dat de site toegankelijk is voor mensen met diverse beperkingen en dat deze correct werkt met hulpmiddelen zoals schermlezers en toetsenbordnavigatie.

WCAG proof zijn is niet alleen een technische vereiste, maar ook een kwaliteitskeurmerk. Het toont aan dat een organisatie waarde hecht aan inclusiviteit en gebruikersvriendelijkheid, wat een positief effect kan hebben op de merkbeleving en het klantvertrouwen.

Hoe kan je controleren of je site aan de richtlijnen voldoet?

Er zijn verschillende manieren om te controleren of een website WCAG-proof is:

WCAG-proof met AccessiWay

Je kunt samenwerken met een externe partij om je producten en diensten toegankelijker te maken. Wil je dit echter efficiënt en kosteneffectief aanpakken? Dan is AccessiWay de ideale oplossing!

Deze toegankelijkheidstool zorgt ervoor dat je website voor al je bezoekers bruikbaar is. AccessiWay, onderdeel van team.blue – waar ook Combell toe behoort – biedt een eenvoudige en doeltreffende manier om digitale toegankelijkheid te verbeteren.

Met de toevoeging van een handige widget helpt AccessiWay je met:

• Verbeterde leesbaarheid
• Geoptimaliseerde kleuren en contrasten
• Betere ondersteuning voor screenreaders
• ...

Bovendien voert de tool dagelijks scans uit, zodat de content van je website of webshop continu wordt geoptimaliseerd.

Wil je jouw online tools WCAG-proof maken en ben je benieuwd hoe AccessiWay je daarbij kan ondersteunen?

Veelgestelde vragen over WCAG